چیستی نظریه های علمی: رویکردهای نحوی و معناشناختی

Authors

سعید معصومی

abstract

در این مقاله دو دیدگاه عمده که فلاسفة علم از قرن بیستم تاکنون در مورد نظریه های علمی داشته اند معرفی خواهد شد. این دو دیدگاه یکی «دیدگاه متداول» یا رویکرد نحوی به علم است، و دیگری دیدگاه معناشناختی به نظریه های علمی است. با این حال عمدة تمرکز این مقاله در معرفی دیدگاه معناشناختی به علم خواهد بود. رویکرد اول اکنون چندان طرف داری در میان فلاسفة علم ندارد و عمدتاً متعلق به پوزیتیویست های منطقی بوده است. دو اشکال عمدة این دیدگاه، یکی غیرعملی بودن صورت بندی نظریه های علمی در زبان منطق مرتبة اول است و دیگری ارائة تبیینی نامناسب از مفهوم مدل و کاربرد آن در علم است. ملاحظه خواهد شد که با معرفی مفهوم ساختار و نسخه ای از دیدگاه معناشناختی که داکوستا و فرنچ ارائه می دهند، که در آن از مفهوم صدق جزئی استفاده می کنند، بسیاری از مشکلات دیدگاه متداول از جمله دو اشکال فوق برطرف خواهد شد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

چیستی نظریه‌های علمی: رویکردهای نحوی و معناشناختی

در این مقاله دو دیدگاه عمده که فلاسفة علم از قرن بیستم تاکنون در مورد نظریه‌های علمی داشته‌اند معرفی خواهد شد. این دو دیدگاه یکی «دیدگاه متداول» یا رویکرد نحوی به علم است، و دیگری دیدگاه معناشناختی به نظریه‌های علمی است. با این حال عمدة تمرکز این مقاله در معرفی دیدگاه معناشناختی به علم خواهد بود. رویکرد اول اکنون چندان طرف‌داری در میان فلاسفة علم ندارد و عمدتاً متعلق به پوزیتیویست‌های منطقی بوده...

full text

دیدگاه معناشناختی در باب ساختار نظریه های علمی

چکیده مقاله ی حاضر هفت بخش دارد. در بخش اول، مقدمه ای در مورد رویکرد معناشناختی ارایه می شود. بخش دوم به تفاوت های رویکردهای سنتی و معناشناختی اشاره می کند. در رویکرد معناشناختی، مدل ها نقشی اساسی دارند. جوهر اصلی این دیدگاه این است که نظریه ها چیزی بیشتر از مجموعه ای از مدل ها نیستند و بنا بر این، شاخصه ی نظریه ها و فهم اینکه آنها چگونه جهان را بازنمایی می کنند، در صورتی که چنین کنند، به مفهو...

full text

نظریه معناشناختی اطلاعات

ظهور نظریه معناشناختی اطلاعات با رشد سریع و انفجارگونة اطلاعات در قرن بیستم در طول جنگ جهانی دوم همراه بود؛ نظریه‌ای که بر خلاف نظریه ریاضی اطلاعات که برگرفته از دیدگاه شانونی به اطلاعات بود، به محتوای پیام در یک پدیده تأکید دارد. آنچه در این نظریه معیار سنجش اطلاعات قرار می‌گیرد، میزان معنایی است که توسط عامل انسانی دریافت می‌شود. در این پژوهش، ضمن بررسی تفاوتهای دو نظریة مطرح در حوزه ...

full text

چیستی و مصادیق نظریه ثبات هژمونیک

نظریه ثبات هژمونیک اولین بار در سال 1973 توسط چارلز کیندلبرگر در کتابی باعنوان ” جهان در رکود “ 1929 – 1939 مطرح گردید . وی در این کتاب مدعی شد در نظامبین الملل که بازیگران در صدد تامین منافع کوتاه مدت خود هستند برخلاف نظام رقابتی مدنظر آدام اسمیت تلاش بازیگران به خودی خود باعث ارتقاء رفاه و منافع اقتصادی همه آن هانمی شود . به عبارت دیگر کشورها در تعقیب منافع اقتصادی خود ممکن است از طریق اعمالس...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
فلسفه علم

Publisher: پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی

ISSN 2383-0722

volume 5

issue 1 2015

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023